De banken geven aan al een forse bijdrage te leveren aan de energietransitie, de overgang naar een meer duurzame landbouwsector en helpen ook bij de woningbouw. Daarnaast zorgt de sector voor betaalbaar betalingsverkeer; Nederlandse banken zijn in vergelijking met banken in andere Europese landen zeer goedkoop als het gaat om dat betalingsverkeer. Anderzijds maken banken als gevolg van de gestegen rente recordwinsten, terwijl de spaarrente achterblijft. Daar kan best wat van worden afgeroomd, is het oordeel van een aantal politieke partijen in de Kamer.

Misverstand

Volgens NVB-voorzitter Medy van der Laan is er sprake van een 'heel groot misverstand'. De banken hebben de afgelopen jaren erg weinig winst gemaakt, 'ook volgens de Europese Centrale Bank een zorgelijke situatie. We verdienden te weinig'. De winsten die nu worden gemaakt zijn 'normaal en gezond'; er is geen sprake van 'overwinsten'. Daarnaast betalen banken 35 procent belasting, terwijl de fiscale druk voor bedrijven op ruim 27 procent ligt, geeft de voormalig staatssecretaris aan.

Lees ook | Bankensector over lage rente: 'Winsten waren jarenlang onder de norm'

De 'return on equity' die nu wordt gemaakt ligt tussen de 8 en 12 procent, 'zoals de ECB dat graag ziet'. Volgens Van der Laan heeft een gemiddelde bank in Nederland ergens tussen de 600 tot 1000 miljard euro op de balans staan. 'Dan is drie miljard winst een gezonde situatie. Bij banken loopt het al heel gauw in de miljarden.'

Verzwakking en instabiliteit

De gevolgen van een extra lastenverzwaring bij banken hebben, volgens de NVB, vooral effect op de kredietverlening. 'Die komt onder druk te staan, de kosten nemen toe. Maar uiteindelijk moet dat ergens weer terugverdiend worden.' Daarmee wordt de bancaire sector in Nederland 'verzwakt', en dat zorgt voor 'instabiliteit'.

Lees ook | 'Ook Nederland moet megawinsten banken extra belasten'

De waardering voor de bankensector binnen de samenleving is erg laag, en dat is 'jammer', zegt Van der Laan. 'Wij dragen twee miljard euro extra bij tegen witwassen.' De kosten voor een betaalrekening liggen voor de consument ergens tussen de drie en vijf euro per maand; 'dat is extreem laag. Maar dat kost wel geld, wij draaien daar 500 miljoen euro verlies op. Maar daar heeft niemand het over. Daar zou rekening mee moeten worden gehouden.'

Langetermijnvisie

Toch zullen partijen vandaag tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen pleiten voor extra lasten voor de banken. 'We begrijpen dat partijen zoeken naar geld voor extra uitgaven en hiervoor naar de banken kijken. Maar dat is geen land besturen', oordeelt Van der Laan. De NVB ziet liever een langetermijnvisie in plaats van een snelle reactie wanneer banken na 'zoveel jaren weer eens goede resultaten halen'.